wtorek, 22 kwietnia 2014

Dziewczyna z zapałkami - Anna Janko


Anna Janko - polska pisarka, poetka i krytyk literacki. W 2001 roku nominowana do Nagrody Nike za zbiór wierszy Świetlisty cudzoziemiec. Dziewczyna z zapałkami to jej prozatorski debiut.

„Wyszłam za mąż jak na wolność…” - takimi słowami Ha. - matka, żona i niespełniona poetka, rozpoczyna opowieść o swoim życiu. Życiu pełnym samotności, smutku i rozczarowań. Małżeństwo, które miało być nowym początkiem okazało się największym błędem młodości, straszliwą pomyłką. Kiedy na świecie pojawiły się dzieci młodzieńcze marzenia i plany zostały zepchnięte na boczny tor, zagubiły się gdzieś w codziennej rutynie. Ha. pragnęła uwagi, chciała być kobietą kochaną i spełnioną, tymczasem los okrutnie z niej zadrwił. Życie u boku nieczułego męża - pracoholika i z toksycznymi teściami za ścianą staje się dla bohaterki prawdziwą katorgą. A przecież chciała dla siebie czegoś więcej, chciała pisać, tworzyć, czerpać z życia pełnymi garściami, ISTNIEĆ w pełnym tego słowa znaczeniu. Tymczasem zamknięta w czterech ścianach mieszkania, przytłoczona codziennymi, jakże przyziemnymi obowiązkami, czuje coraz większe rozczarowanie własnymi wyborami życiowymi. Dokąd zaprowadzą ją te zawiedzione nadzieje, ten ból istnienia i pustka, która wypełnia już nie tylko całą przestrzeń, ale i ją samą? Czy Ha. w końcu odnajdzie w tym wszystkim samą siebie, własne JA?

„Gdy przewracam kartki wstecz i odczytuję te swoje zapiski, to jakbym zapalała zapałki w ciemności. Obrazki, scenki z życia wyłaniają się z mroku na chwilę i gasną razem z wątłym płomykiem. Ale przecież są zatrzymane i znów mogę rozpalić od nich swoją pamięć. Nie tak wiele zostaje na zawsze, a jednak wydaje mi się, że to, co zapisane, zostaje uratowane i jest potem jak odnaleziony skarb, cenne znalezisko, wiecznotrwała chwila.”

Dziewczyna z zapałkami to swego rodzaju pamiętnik, opowieść będąca zlepkiem luźnych zapisków, rozmyślań i wspomnień. Jest to debiut prozatorski Anny Janko, jednak na każdej stronie poetycka dusza autorki daje o sobie znać. Język, jakim posługuje się autorka jest moim zdaniem najmocniejszą stroną tej powieści - przepiękny, liryczny, pełen metafor. Do niektórych fragmentów wracałam, czytałam je po kilka razy i zachwycałam się stylem Janko. I chociaż nie pisze ona o niczym odkrywczym, to robi to w przepiękny sposób.  Na tym jednak koniec moich zachwytów nad tą książką.

Na samym początku powieść zapowiadała się ciekawie, po cichu liczyłam nawet na to, że okaże się prawdziwym majstersztykiem, niestety przeliczyłam się. Zabrakło mi tutaj przede wszystkim konkretnej, jasno zarysowanej fabuły. Ta powieści to poezja zamknięta w formie prozy. Zapis ulotnych myśli, liryczne wyznanie, skrawki wspomnień. Całość jednak sprawia wrażenie chaosu. Chwilami miałam wrażenie, że autorka pisze o wszystkim, a jednocześnie o niczym. Irytowała mnie też główna bohaterka. Lubię czytać o kobietach silnych, ambitnych, takich, które inspirują mnie od działania. Ha. natomiast jest wiecznie sfrustrowana i rozgoryczona. Myślę, że każda kobieta ma chwile, kiedy czuje się przytłoczona codziennymi obowiązkami, czy nawet rozczarowana własnym życiem. Nie zawsze trafiamy na idealnego partnera, czy wymarzoną pracę. Nie warto jednak wspominać każdej porażki, analizować każdego niepowodzenia i skupiać się na przeszłości. Trzeba wyciągnąć wnioski z tego, co było i ruszyć do przodu. W przypadku Ha. odniosłam wrażenie, że czerpie ona przyjemność w zadręczaniu samej siebie. Pisząc o własnym życiu nie znajduje w tym ukojenia, a jej bezradność i smutek momentami wręcz przytłaczają czytelnika. Jedyne, co podobało mi się w Ha. to jej autentyczność. To, że każda kobieta może w niej odnaleźć cząstkę siebie.

Dziewczyna z zapałkami to pełna emocji i skłaniająca od refleksji książka, napisana piękną polszczyzną. Wiem, że wzbudziła ona zachwyt wśród wielu czytelników, mojego serca niestety nie skradła. Wolę Annę Janko - poetkę. A Wy czytaliście tę powieść? Jak wam się podobała? Jestem ciekawa Waszej opinii.

Moja ocena: 3/6

środa, 16 kwietnia 2014

Stara baśń - Józef Ignacy Kraszewski


Józef Ignacy Kraszewski - polski pisarz, publicysta, wydawca, historyk, działacz społeczny i polityczny, autor z największą liczbą wydanych książek i wierszy w historii literatury polskiej.

Stara baśń otwiera cykl Dzieje Polski, na który składa się aż 29 powieści. Jednocześnie jest chyba najbardziej znaną powieścią historyczną z całej twórczości Kraszewskiego. Jest to opowieść o początkach państwa polskiego, opierająca się w dużej mierze o dawne podania i legendy. Autor zainspirował się tutaj przede wszystkim znaną chyba wszystkim legendą o Popielu i Piaście Kołodzieju. Cała historia została oczywiście rozbudowana, nico ubarwiona, zmieniono imiona bohaterów, ale główny watek pozostał ten sam.

Akcja rozgrywa się w IX wieku, kiedy to tereny polskie zamieszkują plemiona słowiańskie. Władzę nad nimi sprawuje Popiel w powieści zwany Chwostkiem. Z czasem staje się on coraz bardziej bezwzględny, a jego poczynania wywołują bunt wśród poddanych. Kmiecie nie mogąc dłużej znieść krwawych rządów Chwostka postanawiają odsunąć go od władzy. Nie jest to łatwe bo okrutny kneź może liczyć na pomoc niemieckich popleczników. Zwycięstwo jest jednak po stronie kmieciów i w końcu udaje im się pokonać znienawidzonego władcę, a na jego miejsce wybierają Piastuna - człowieka najbardziej ubogiego i pokornego spośród nich z nadzieją, że będzie rządził nimi mądrze i sprawiedliwie.

Kraszewski w swojej powieści przenosi nas w dawne czasy i ukazuje początki kształtowania się państwa polskiego, dodatkowo wplatając w to wątek burzliwej miłości Domana i Dziwy. W książce nie brakuje też opisów dawnych zwyczajów, tradycji i wierzeń. Nie mamy tutaj głównego bohatera, jest raczej główny wątek, wokół którego pojawiają się różne postaci, ale każda z nich ma swój udział w  toczących się wydarzeniach i wnosi coś do fabuły. Co ciekawe, chociaż Kraszewski pisał o zamierzchłych czasach, to w Starej baśni można doszukać się według mnie pewnej ponadczasowości. Współcześni Polacy, podobnie jak dawni kmiecie, często nie potrafią dojść miedzy sobą do porozumienia. Nawet jeśli działamy w jednej wspólnej sprawie, każdy ma coś do powiedzenia, każdy zna się na wszystkim najlepiej i każdy chce rządzić, choć niekoniecznie się do tego nadaje. Jeśli chodzi o język powieści, to pojawia się tu wiele archaizmów, które dla niektórych mogą być utrudnieniem podczas czytania. Nadają one jednak całej historii autentyczności i pozwalają lepiej wczuć się w jej klimat. Mnie osobiście one wcale nie przeszkadzały, mogłabym raczej ponarzekać na coś innego, a mianowicie na leniwie toczącą się akcję, zwłaszcza na początku książki. Przez pierwsze kilkadziesiąt stron trochę się wynudziłam, na szczęście później było już lepiej.

Stara baśń to powieść, która na pewno nie każdemu przypadnie do gustu. Polecam ja raczej osobom, które po prostu lubią takie klimaty. Ja sama jeszcze kilka lat temu zachwycałam się tą historią. Teraz, czytając ją po raz drugi, nie odebrałam jej aż tak entuzjastycznie. Jak widać z biegiem czasu gust się zmienia :)

Moja ocena: 3,5/6

środa, 9 kwietnia 2014

Zapisane w kościach - Simon Beckett


David Hunter, wybitny antropolog sadowy, znany już niektórym z Chemii śmierci, wyrusza na Runę - niewielką wysepkę u wybrzeży Szkocji. Ma pomóc miejscowej policji w zbadaniu zwłok znalezionych w opuszczonej chacie. Są one niemal doszczętnie spalone i określenie wieku, czy płci ofiary wydaje się wręcz niemożliwe. Hunter ma jednak o wiele trudniejsze zadanie. Na podstawie ocalałych szczątków musi ustalić, czy policja ma w tym przypadku do czynienia z morderstwem, czy może po prostu z nieszczęśliwym wypadkiem.

Wkrótce okazuje się, że ta makabryczna śmierć nie była dziełem przypadku. Wszystko też wskakuje na to, że zbrodni dokonał jeden z mieszkańców wyspy. Tymczasem nad Runę nadciąga potężny sztorm i wyspa zostaje na kilka dni odcięta od reszty świata. Sprawy komplikują się jeszcze bardziej, kiedy okazuje się, że ktoś za wszelką cenę próbuje zatrzeć ślady zbrodni i utrudnić pracę policji.

Zapisane w kościach to druga książka z serii o Davidzie Hunterze. Pierwszą część - Chemię śmierci czytałam jakiś czas temu, ale do dziś pamiętam, że największe wrażenie zrobiły na mnie makabryczne opisy procesu rozkładu ludzkiego ciała. Tutaj takich opisów jest zdecydowanie mniej, ale nadal jest to świetnie napisany kryminał. Fanom gatunku historia może się wydać nieco banalna - tajemnicza śmierć, odcięta od świata wyspa i morderca wśród mieszkańców. Niby nic nowego, a jednak… Beckett tak skonstruował fabułę, że przy tej powieści po prostu nie sposób się nudzić. Autor umiejętnie buduje napięcie i tworzy niesamowitą atmosferę. Akcja rozkręca się powoli, po to by pod koniec znacznie przyspieszyć i zaskoczyć czytelnika zupełnie niespodziewanym zakończeniem. Osobiście znając już trochę styl Becketta miałam pewne typy, jeśli chodzi o mordercę, ale nawet w połowie nie przewidziałam takiego rozwoju wypadków. Ogromny plus przyznaję za miejsce akcji. W przypadku kryminałów i thrillerów bardzo lubię, kiedy akcja dzieje się w jakimś mrocznym, odciętym od świata miejscu. Nadaje to powieści tajemniczy, ponury klimat i lepiej pozwala wczuć się w całą historię, dlatego ogarnięta sztormem wyspa okazała się w tym przypadku strzałem w dziesiątkę.

Z czystym sumieniem mogę powiedzieć, że powieści Simona Becketta czyta się jednym tchem. Jeśli miałabym wybierać, to Chemia śmierci podobała mi się odrobinę bardziej, ale może dlatego, że zupełnie nie wiedziałam, czego mogę się spodziewać po tym autorze. Później poprzeczka automatycznie poszła w górę. Mam nadzieję, że Beckett utrzymał formę i pozostałe jego książki też ocenię tak wysoko.

Recenzję pierwszej części znajdziecie tutaj:

P.S. Książki z cyklu o Davidzie Hunterze nie muszą być czytane po kolei. Każda jest zupełnie odrębną historią, łączy je jedynie postać głównego bohatera, także sami możecie zdecydować, od której zaczniecie :)

Moja ocena: 5/6